Στην παρούσα ενότητα οι μαθητές καλούνται να καταρρίψουν ή να επιβεβαιώσουν μύθους σχετικά με τις ναρκωτικές ουσίες. Μέσω ενός εισαγωγικού βίντεο, παρουσιάζεται η ιστορία ενός αγοριού και στη συνέχεια οι μαθητές καλούνται να αναστοχαστούν και να εκφράσουν τις σκέψεις τους. Αφότου οι μαθητές μελετήσουν τους πιο διαδεδομένους μύθους για τις ναρκωτικές ουσίες, καλούνται να επιλέξουν ένα από αυτούς και να τον διερευνήσουν. Βάσει της φύσης του θέματος, η συγκεκριμένη ενότητα είναι σχεδιασμένη ώστε να εφαρμόζεται χρησιμοποιώντας δευτερογενείς πηγές πληροφόρησης (π.χ. από το διαδίκτυο). Μέσω αυτής της ενότητας οι μαθητές μαθαίνουν να αξιολογούν την αξιοπιστία των πηγών τους, είτε αυτές προέρχονται από επιστημονικές πηγές, είτε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν και δεξιότητες διερεύνησης. Έπειτα, αφότου διατυπώσουν τα συμπεράσματά τους, οι μαθητές ετοιμάζουν μία παρουσίαση που απευθύνεται στους συμμαθητές τους (ή και σε άλλο κοινό), κοινοποιώντας έτσι τα αποτελέσματά τους. Η παρουσίαση θα πρέπει να είναι σχετική και να πείθει το κοινό (π.χ. μέσω ενός βίντεο, αφίσας ή κάποιου λογισμικού παρουσιάσεων). Η ενότητα ολοκληρώνεται με μια μελέτη περίπτωσης, μέσα από την οποία οι μαθητές καλούνται να επιλύσουν ένα ηθικό δίλημμα, αξιοποιώντας τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει από την ενότητα αλλά και ενσωματώνοντας τις προσωπικές, κοινωνικές και ηθικές τους αξίες. Είναι στην κρίση του κάθε εκπαιδευτικού αν θα επιλέξει να εφαρμόσει και τα δύο θέματα, την κάνναβη και τη χρήση MMS, κατά τη διδασκαλία της ενότητας ή όχι. Μπορεί δηλαδή να επιλέξει να ασχοληθεί μόνο με ένα από τα δύο θέματα εάν το επιθυμεί.
Η ενότητα αποτελείται από τον «Οδηγό του Εκπαιδευτικού» (διδακτικές προτάσεις, επιστημονικό περιεχόμενο) και το «Υλικό του Μαθητή» (βίντεο με σενάρια, διαδραστικά φύλλα εργασίας, βίντεο με γεγονότα, εκπαιδευτικό βίντεο). Επιπλέον, οι μαθητές μπορούν να αξιοποιήσουν το «Εργαλείο Αξιοπιστίας» για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας των πηγών πληροφόρησης και τα εκπαιδευτικά βίντεο για να δημιουργήσουν την παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους και των συμπερασμάτων τους.
Αυτή η ενότητα αποτελείται από 6 δραστηριότητες. Η σειρά των δραστηριοτήτων δίνεται στο Σχήμα 1 και στον Πίνακα 1 πιο κάτω.
Πίνακας 1. Διδακτική πρόταση για την ενότητα των «Ναρκωτικών Ουσιών»
Αρ. Δραστηριότητας | Περιγραφή |
---|---|
Δραστηριότητα 1 | Παρουσίαση ενός εισαγωγικού Βίντεο |
Δραστηριότητα 2 | Ομαδικές Συζητήσεις Επιλογή ενός μύθου προς διερεύνηση |
Δραστηριότητα 3 | Σε ομάδες:
|
Δραστηριότητα 4 | Μετατροπή των ευρημάτων σε μια μορφή που να είναι κατάλληλη για ένα συγκεκριμένο κοινό (συνομήλικοι): μέσω εκπαιδευτικού βίντεο, οι μαθητές διδάσκονται πώς να δημιουργήσουν ένα σύντομο βίντεο ή μία άλλη μέθοδο οπτικοποίησης και μετά σχεδιάζουν και εκτελούν τις ιδέες τους. |
Δραστηριότητα 5 | Ομαδικές παρουσιάσεις (σε συνδυασμό με ετερο-αξιολόγηση σε ζευγάρια) |
Δραστηριότητα 6 | Οι μαθητές είτε σε ομάδες είτε ατομικά εξετάζουν ένα ηθικό δίλημμα που σχετίζεται με την κάνναβη (6a) ή το MMS (6b). |
Κινητό τηλέφωνο (Smartphone), Ηλεκτρονικός Υπολογιστής, Διαδίκτυο, Βιντεοπροβολέας, χαρτόνια A3 ή A2, μαρκαδόροι σε διάφορα χρώματα.
Η αξιολόγηση των μαθητών μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους κατά τη διάρκεια της διδακτικής ενότητας. Γενικότερα, μπορούν να αξιολογηθούν οι επιστημονικές τους δεξιότητες, οι γενικές τους ικανότητες, η ικανότητα τους για επιχειρηματολογίας και οι γνώσεις περιεχομένου που σχετίζονται με την ενότητα. Οι τρόποι αξιολόγησης περιλαμβάνουν την διαμορφωτική αξιολόγηση που είναι βασισμένη στην παρατήρηση, την ατομική / ομαδική συμπλήρωση φύλλων εργασίας αλλά και την αθροιστική αξιολόγηση των ομαδικών παρουσιάσεων.
Διαμορφωτική Αξιολόγηση:
Αθροιστική Αξιολόγηση:
Η ενότητα αυτή θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει μέρος ενός σχολικού προγράμματος πρόληψης της χρήσης ναρκωτικών αλλά και της επικίνδυνης συμπεριφοράς. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να είναι εξοικειωμένος με αυτό το πρόγραμμα ή/και να συνεργάζεται με άλλους επαγγελματίες (π.χ. σχολικούς συμβούλους, λειτουργούς νεολαίας κλπ.), σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της ενότητας προκύψουν προσωπικές καταστάσεις που σχετίζονται με την χρήση και οι μαθητές χρειαστούν υποστήριξη. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να θυμάται ότι πρέπει να τηρείται το απόρρητο των μαθητών, εκτός εάν υπάρχουν στοιχεία ή υποψίες ότι κάποιος κινδυνεύει.
Η ενότητα ξεκινά με ένα εισαγωγικό βίντεο για τα ναρκωτικά μέσω του οποίου αναδύονται διάφοροι προβληματισμοί από τους μαθητές. Αναμένεται ότι, οι μαθητές αφότου παρακολουθήσουν το βίντεο (Δραστηριότητα 1), θα αισθανθούν οι ίδιοι την ανάγκη να διερευνήσουν τους μύθους που σχετίζονται με τις ναρκωτικές ουσίες. Πρόθεση είναι να εμπλακούν οι μαθητές σε δραστηριότητες που σχετίζονται με την καλύτερη κατανόηση του συγκεκριμένου ζητήματος, ένα ζήτημα που σχετίζεται άμεσα με τις ζωές των ίδιων των μαθητών και όχι απλώς με το αναλυτικό πρόγραμμα.
Επιπλέον, η ενότητα επιδιώκει να προκαλέσει το ενδιαφέρον των μαθητών ώστε να προβληματιστούν για τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους, να εκφράσουν τις ιδέες και τις απόψεις τους μαζί με άλλα μέλη της ομάδας τους (Δραστηριότητα 2). Κατά τη Δραστηριότητα 2, οι μαθητές μαθαίνουν 8 μύθους για την κάνναβη και 3 μύθους για το «θαυματουργό» ναρκωτικό όπως το MMS, από τους οποίους καλούνται να διαλέξουν ένα και να τον διερευνήσουν περαιτέρω. Η Δραστηριότητα 2 θα βοηθήσει τους μαθητές να διατυπώσουν το ερευνητικό τους ερώτημα, ή την υπόθεση που σχετίζεται με τον μύθο που έχουν επιλέξει, ώστε να τον επιβεβαιώσουν ή να τον καταρρίψουν (Δραστηριότητα 3). Οι μαθητές ίσως χρειαστούν βοήθεια για τη διατύπωση της υπόθεσής τους, ή του ερευνητικού τους ερωτήματος. Για αυτό το λόγο, ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να τους βοηθήσει σχεδιάζοντας παραδείγματα κατάλληλων και ακατάλληλων ερωτημάτων και υποθέσεων πριν θέσουν τα δικά τους ερωτήματα και υποθέσεις. Η συγκεκριμένη πηγή μπορεί να φανεί χρήσιμη.
Τα “βίντεο δεδομένων” μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν σε αυτό το στάδιο για την ανάκληση ή τη μελέτη γεγονότων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά. Επίσης, επιλεγμένα κεφάλαια από to επιστημονικό υπόβαθρο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό.
Οι μύθοι που σχετίζονται με τις ναρκωτικές ουσίες δεν μπορούν να καταρριφθούν πειραματικά σε συνθήκες εργαστηρίου. Για αυτό το λόγο, οι μαθητές αναμένεται να συλλέξουν δευτερογενή δεδομένα ώστε να επιβεβαιώσουν ή να καταρρίψουν την υπόθεση ή το ερευνητικό τους ερώτημα (Δραστηριότητα 3). Μέσω της αντιπαραβολής των πηγών που θα εντοπίσουν, οι μαθητές θα αναλύσουν κριτικά την αξιοπιστία τους και θα διατυπώσουν τα συμπεράσματά τους επιχειρηματολογώντας και αξιοποιώντας τα στοιχεία τους. Καθώς η αξιολόγηση της αξιοπιστίας των πηγών μπορεί να είναι μία μεγάλη πρόκληση για τους μαθητές δίνεται σε αυτούς ένα εξειδικευμένο εργαλείο το οποίο μπορούν να αξιοποιήσουν κατά τη διάρκεια που θα αναζητούν και θα αναλύουν τις πηγές τους. Επιπλέον, ο εκπαιδευτικός μπορεί να τους επεξηγήσει τη χρήση του συγκεκριμένο εργαλείου παρουσιάζοντάς τους άλλες πηγές (αξιόπιστες και μη αξιόπιστες) ως παραδείγματα, προτού το αξιοποιήσουν μόνοι τους.
Στη συνέχεια, οι μαθητές καλούνται να παρουσιάσουν τα αποτελέσματά τους, δημιουργώντας ένα βίντεο ή ένα άλλο είδος οπτικοποίησης (Δραστηριότητα 4). Για να μπορέσουν να το κάνουν αυτό, μπορούν να μελετήσουν διάφορα εκπαιδευτικά βίντεο. Το υλικό που θα δημιουργήσουν, θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια. Τα κριτήρια αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν για σκοπούς αυτό-αξιολόγησης από την ίδια την ομάδα που θα παρουσιάζει, ή και για σκοπούς ετερο-αξιολόγησης της ομάδας από άλλους μαθητές (Δραστηριότητα 5). Τέλος, οι μαθητές μπορούν να αξιοποιήσουν το συγκεκριμένο εργαλείο αξιολόγησης ώστε να δώσουν ανατροφοδότηση στις άλλες ομάδες.
Στην τελευταία δραστηριότητα (Δραστηριότητα 6), γίνεται επαναφορά του εισαγωγικού βίντεο, όπου παρουσιάζονται οι μύθοι. Βάσει των γνώσεων που απέκτησαν οι μαθητές, καλούνται να προετοιμαστούν ώστε να λάβουν αποφάσεις σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο για μια μελέτη περίπτωσης, όπου θα έχουν την ευκαιρία να αναστοχαστούν βάσει της επιστημονικής τους γνώσης αλλά και των προσωπικών τους αξιών.
Όλοι οι μύθοι είναι βασισμένοι στις πληροφορίες του επιστημονικού περιεχομένου, στο οποίο επεξηγείται η επιστήμη στην οποία βασίστηκαν και επιτρέπουν στον δάσκαλο να έχει μια γρήγορη επισκόπηση της επιστήμης που καλύπτεται από την ενότητα «Ναρκωτικά».
Το εισαγωγικό βίντεο και οι δραστηριότητες που ακολουθούν αποσκοπούν στον προβληματισμό για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη χρήση της κάνναβης και τις διάφορες συνέπειες που προκαλεί η χρήση της. Επίσης, οι δραστηριότητες ενθαρρύνουν τους μαθητές να προβληματιστούν σχετικά με διάφορες επιλογές που μπορεί να έχουν κατά τη διαδικασία λήψης απόφασης, οι οποίες πιθανότατα σχετίζονται, ή επηρεάζουν τις σχέσεις που έχουν με άλλα άτομα.
Κατά τη διάρκεια της συμμετοχής των μαθητών στις δραστηριότητες ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι κρίσιμος, ιδιαίτερα στην καθοδήγηση της συζήτησης μεταξύ των μαθητών σχετικά με την κάνναβη. Για αυτό το λόγο είναι σημαντική η μελέτη του επιστημονικού περιεχομένου.
Το ηθικό δίλημμα που παρουσιάζεται στο τέλος της ενότητας (Δραστηριότητα 6) θα πρέπει να κάνει τους μαθητές να σκεφτούν τις δικές τους προσωπικές επιλογές και τις επιλογές των άλλων, αλλά και τις συνέπειες των επιλογών αυτών, καθώς εμπλέκονται σε μία δεδομένη κατάσταση. Οι πιθανές αποφάσεις και οι συλλογισμοί πίσω από τις προσωπικές επιλογές των μαθητών βασίζονται κυρίως στη θεωρία του Kohlberg για τον ηθικό συλλογισμό (moral reasoning) που περιλαμβάνει τα πιο κάτω στάδια.
Μέσω της δραστηριότητας 6, οι μαθητές αναμένεται να αναπτύξουν μια ευρύτερη κατανόηση του θέματος, εξετάζοντας παράλληλα διαφορετικές προοπτικές και συνέπειες της μιας ή της άλλης απόφασης. Επίσης, αναμένεται ότι ως αποτέλεσμα της φάσης 4 θα δοθούν απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα: