Εξέλιξη

Υλικό μαθητή

Εισαγωγή

Σε αυτήν την ενότητα καλείστε να απορρίψετε ή να επαληθεύσετε έναν κοινό μύθο για την εξέλιξη. Ξεκινώντας με ένα εισαγωγικό βίντεο μέσα από το οποίο θα αναδειχθούν μερικοί μύθοι σχετικά με την εξέλιξη, στην συνέχεια θα τους συζητήσετε στις ομάδες σας. Η συζήτηση στις ομάδες θα οδηγήσει στην επιλογή ενός μύθου και στην διερεύνηση του με σκοπό την συλλογή δεδομένων για την απόρριψη, ή επαλήθευση του. Με βάση την φύση της ενότητας, αυτής η δραστηριότητα θα βασιστεί σε δευτερογενή στοιχεία (αναζητήσεις από διάφορες πηγές στο διαδίκτυο) (βλέπε εικόνα 1).

Εικόνα 1. Δραστηριότητα Διερεύνησης Μύθου

Μέσα από αυτήν την δραστηριότητα θα εξοικειωθείτε με την αξιολόγηση της εγκυρότητας πληροφοριών από διάφορες πηγές (επιστημονικές βάσεις δεδομένων και άλλα μέσα). Πρώτα όμως θα χρειαστεί να διατυπώσετε μια διερευνήσιμη υπόθεση. Όταν καταλήξετε στα συμπεράσματα σας θα πρέπει να βρείτε έναν κατάλληλο αλλά και πειστικό τρόπο (π.χ βίντεο) να παρουσιάσετε τα ευρήματα σας στους συμμαθητές σας (ή και σε άλλο κοινό). Επιπλέον θα σας ζητηθεί να γράψετε μια επιστολή προς έναν γονέα που ζητά να απαλλάξει το παιδί του από τα μαθήματα που καταπιάνονται με το θέμα της Εξέλιξης (δραστηριότητα 6).


Δραστηριότητα 1: Παρουσίαση του εισαγωγικού βίντεο

Παρακαλώ δείτε το εισαγωγικό βίντεο 1-Εvolution ή/και το εισαγωγικό βίντεο 2-Monkey business. Καταγράψτε τις αρχικές σας σκέψεις και συναισθήματα σχετικά με τα ζητήματα που παρουσιάζονται.



Δραστηριότητα 2: Ομαδική Συζήτηση

Αφού παρακολουθήσετε το βίντεο, καλείστε να συζητήσετε το θέμα σε μικρές ομάδες (4-6 μέλη).

  1. Διατυπώστε στους συμμαθητές σας τις αρχικές σκέψεις και συναισθήματά σας για τα θέματα που παρουσιάζονται στο βίντεο.
  2. Ως ομάδα, καλείστε να επιλέξετε έναν από τους μύθους που παρουσιάζονται τον οποίο θα καταρρίψετε ή θα επιβεβαιώσετε με βάση πληροφορίες που μπορείτε να βρείτε από το διαδίκτυο, τα σχολικά βιβλία κ.λπ.
  3. Αφού επιλέξετε πιο μύθο θα διερευνήσετε, αποφασίστε αν θα εργαστείτε με βάση την καθοδηγούμενη διερεύνηση ή την ανοιχτή και επιλέξτε τον ανάλογο σύνδεσμο.

Δραστηριότητα 3: Διαπραγμάτευση μύθου (Καθοδηγούμενη διερεύνηση)

1ος μύθος: “Η εξέλιξη είναι απλά μια θεωρία.”

Παρόλο που μερικοί άνθρωποι θεωρούν ότι η εξέλιξη είναι “απλά μια θεωρία,” αυτό θα έδινε στην ιδέα του Δαρβίνου μια αξία που δεν έχει.

Μια θεωρία δημιουργείται από μια υπόθεση εργασίας σχετικά με κάτι που παρατηρούμε. Για να ελέγξουν αυτή την υπόθεση οι επιστήμονες διεξάγουν πειράματα που είτε θα την απορρίψουν, είτε θα την επιβεβαιώσουν. Με το πέρασμα του χρόνου, εάν μια υπόθεση συνεχίζει να επιβεβαιώνεται μέσα από διάφορα πειράματα η επιστημονική κοινότητα θα αναφέρεται σε αυτήν ως μια “θεωρία.” Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι επειδή η υπόθεση δεν έχει απορριφθεί για πολλά χρόνια και καμία άλλη γνωστή υπόθεση δεν λειτουργεί, τότε μπορούμε να είμαστε βάσιμα σίγουροι ότι είναι ακριβής. Οι θεωρίες, ωστόσο, δεν είναι πάντα διαχρονικές. Εάν για παράδειγμα μια νέα τεχνολογία επιτρέψει να κάνουμε καλύτερα πειράματα, μια θεωρία μπορεί να απορριφθεί.

Δύο είναι τα προβλήματα που εμποδίζουν τον οποιονδήποτε από το να αποκαλέσει την εξέλιξη θεωρία. Πρώτον, δεν υπάρχει κανένα άμεσο, παρατηρήσιμο πείραμα που μπορεί να πραγματοποιηθεί. Οι επιστήμονες μπορούν να μετρούν οστά, να μελετούν μεταλλάξεις, να αποκωδικοποιούν το DNA και να παρατηρούν ομοιότητες στη μορφολογία (τη μορφή και τη δομή των ζώων και των φυτών), αλλά δεν μπορούν ποτέ να εξετάσουν τα εξελικτικά γεγονότα στο παρελθόν. Κάποιοι επισημαίνουν τη φυσική επιλογή ως μια μορφή «εξέλιξης σε δράση», αλλά η φυσική επιλογή μπορεί να ενεργήσει μόνο βάσει του γενετικού δυναμικού που ήδη υπάρχει. Αυτό που παρατηρούμε από τη φυσική επιλογή είναι πρόσφατες δημιουργίες και δεν υποδηλώνει κοινή καταγωγή. Δεύτερον, και σε σχέση με τα παραπάνω, η εξέλιξη χάνει το νόημα της ως θεωρία, επειδή όλα τα υποτιθέμενα «τεστ» για την επιβεβαίωση του Δαρβινισμού δεν αντιστοιχούν απαραίτητα και σγκεκριμένα στην ιδέα. Με άλλα λόγια, το καθένα έχει μια εναλλακτική και εξίσου βιώσιμη εξήγηση. Μια θεωρία απαιτεί τα πειράματα επιβεβαίωσης να αντιστοιχούν σε μια συγκεκριμένη υπόθεση. Διαφορετικά, το πείραμα δεν μπορεί να έχει νομιμότητα. Η εξέλιξη δεν έχει νομιμότητα.

2ος μύθος: “Η εξέλιξη είναι αντιεπιστημονική γιατί δεν μπορεί να ελεγχθεί ή να τροποποιηθεί. Προβάλλει ισχυρισμούς για γεγονότα που δεν παρατηρήθηκαν και δεν μπορούν ποτέ να επαναληφθούν.”

Η επιστήμη είναι μια συστηματική μελέτη των φυσικών φαινομένων βασισμένη σε παρατηρήσεις, ταυτοποίηση, περιγραφή ,πειραματική διερεύνηση και θεωρητική επεξήγηση.

Η φύση της Αληθούς Επιστήμης

  • Έχει ακεραιότητα, μπορείς να βασιστείς σε αυτήν και είναι αξιόπιστη
  • Είναι ελεγχόμενη, μπορεί να μετρηθεί και να επαληθευτεί
  • Έχει επαναληψιμότητα, μπορεί να αντιγραφεί

Η εξέλιξη δεν πληροί αυστηρά τα κριτήρια της Επιστήμης. Δεν μπορεί να μετρηθεί. Είναι πολύ δύσκολο να παρατηρήσεις την εξέλιξη του παρελθόντος εξαιτίας τον άγνωστων παραμέτρων που μπορεί να υπήρχαν στο παρελθόν.

3ος μύθος: “Η εξέλιξη ακολουθεί ένα προκαθορισμένο, γραμμικό μονοπάτι (ή αφού ο άνθρωπος εξελίχθηκε από τους πιθήκους, γιατί υπάρχουν ακόμα πίθηκοι;)”

“Αν η εξέλιξη ήταν αληθής, τότε οι σύγχρονοι άνθρωποι προήλθαν από τους πιθήκους. (Εξάλλου, έχουμε δει πολλά επιστημονικά διαγράμματα που δείχνουν τους πιθήκους ως προγόνους του ανθρώπου). Έτσι, αφού οι πίθηκοι εξακολουθούν να υπάρχουν, αυτό σημαίνει ότι δεν έγιναν άνθρωποι και αυτοί που υποστηρίζουν την εξέλιξη είναι ανόητοι όταν λένε ότι οι πίθηκοι εξελίχθηκαν σε ανθρώπους. Έκλεισε η υπόθεση!”

4ος μύθος: “Η εξέλιξη δημιουργεί τέλεια προσαρμοσμένα πλάσματα”

Η βιολογική εξέλιξη είναι η υποτιθέμενη διαδικασία κατά την οποία το πρώτο κύτταρο εξελίχθηκε στην ποικιλομορφία της ζωής που βλέπουμε σήμερα. Η φυσική επιλογή και οι μεταλλάξεις θεωρούνται η κινητήρια δύναμή της. Ωστόσο, η εξέλιξη δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ, παρά τις πολυάριθμες διακηρύξεις για το αντίθετο. Η φυσική επιλογή και οι μεταλλάξεις δεν μπορούν να προσφέρουν τις απαραίτητες πληροφορίες για την αλλαγή ενός είδους σε άλλο. Και δεν χρειάζεται πτυχίο επιστήμης για να καταλάβουμε γιατί η εξέλιξη από μόρια σε άνθρωπο είναι αδύνατη (Evolution).

5ος μύθος: “Τα είδη δεν αλλάζουν.”

Τα απολιθώματα δείχνουν μια έκρηξη νέων μορφών ζωής στην Κάμβρια περίοδο, αλλά κανένα ίχνος από τους υποτιθέμενους εξελικτικούς προγόνους. Επιπλέον, η απότομη εμφάνιση νέων βιολογικών μορφών είναι ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο σε όλη την ιστορία της ζωής. Το απολιθώματα τεκμηριώνουν επανειλημμένα τις ξαφνικές εμφανίσεις νέων μορφών ζωής. Για περισσότερα σχετικά με αυτό, δείτε το «The Fossil Record and Universal Common Ancestry», ένα άρθρο των Günter Bechly και Stephen Meyer που τεκμηριώνει 19 εκρήξεις ή απότομες εμφανίσεις νέων βιολογικών μορφών στις καταγραφές απολιθωμάτων.

6ος μύθος: “Η χρήση, ή η μη χρήση ενός οργάνου κατά τη διάρκεια της ζωής κάποιου οργανισμού, θα μπορούσε να κληρονομηθεί από τους απογόνους του και να οδηγήσει σε αλλαγή του είδους.”

Τροποποιήσεις σε ένα άτομο που προκαλούνται από το περιβάλλον του, με άλλα λόγια, η χρήση ή η μη χρήση ενός οργάνου κατά τη διάρκεια της ζωής του, θα μπορούσαν να κληρονομηθούν από τους απογόνους του και, επομένως, να επιφέρουν αλλαγές στο είδος.


Δραστηριότητα 4: Μετασχηματισμός τεκμηρίων σε κατάλληλη μορφή – δημιουργία βίντεο

Σε αυτή τη δραστηριότητα, αναμένεται να μετατρέψετε τα τεκμήριά σας σε μια παρουσίαση που θα πρέπει να απευθύνεται στους συνομήλικούς σας. Συζητήστε τη μορφή της παρουσίασής σας με τον / τη δάσκαλο / α σας.

Πιθανές μορφές παρουσίασης:

Τα παρακάτω κριτήρια θα σας βοηθήσουν να αναπτύξετε την παρουσίασή σας:

Κριτήρια

Προϊόν

  • Η μορφή παρουσίασης είναι κατάλληλη για το κοινό στο οποίο απευθύνεται
  • Το επιστημονικό περιεχόμενο είναι σωστό (σύμφωνα με την πρόσφατη επιστημονική γνώση).
  • Για τον έλεγχο της υπόθεσης, συλλέχθηκαν τεκμήρια και τα συμπεράσματα βασίζονται σε αυτά.
  • Τα τεκμήρια προέρχονται από αξιόπιστες πηγές που αναφέρονται.
  • Το μήνυμα της ανάρτησής σας είναι σαφές / κατανοητό.
  • Η παρουσίαση παραμένει εντός του δεδομένου χρονικού πλαισίου.
  • Τα παραγλωσσικά στοιχεία είναι πειστικά.
  • Η ομάδα σας μπορεί να απαντήσει στις ερωτήσεις του κοινού.

Διαδικασία:

  • Οι ευθύνες που σχετίζονται με την παραγωγή εικαστικών, κειμενικών, ηχητικών στοιχείων, αλλά και υποκριτικής και ηγεσίας, κατανέμονται δίκαια μεταξύ των μελών της ομάδας.
  • Το βίντεο/αφίσα/κ.λπ. είναι έτοιμο από _________________ (καθορισμένη προθεσμία).

Δραστηριότητα 5: Ομαδικές Παρουσιάσεις

Σε αυτήν τη δραστηριότητα, καλείστε να παρουσιάσετε το βίντεο, την αφίσα, την παρουσίασή σας στους άλλους. Να είστε έτοιμοι να απαντήσετε στις ερωτήσεις και τα σχόλια των συμμαθητών σας και του δασκάλου σας!
Επίσης, κατά την παρουσίαση των άλλων ομάδων, καλείστε να δώσετε μια εποικοδομητική ανατροφοδότηση στους συνομήλικούς σας.

Μετά τις παρουσιάσεις

Τι πιστεύετε για τα σχόλια που λάβατε από τους συνομήλικούς σας; Είναι χρήσιμα, ώστε να μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε και να κάνετε ακόμα καλύτερο βίντεο την επόμενη φορά; Είναι δίκαια; Συζητήστε το στην ομάδα σας!


Δραστηριότητα 6: Μελέτη Περίπτωσης

Σε αυτή τη δραστηριότητα, καλείστε να απαντήσετε σε επιστολή που έστειλαν οι γονείς ενός από τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου στον διευθυντή με αίτημα να απαλλαγεί το παιδί τους από τα μαθήματα που καταπιάνονται με το θέμα της Εξέλιξης και τη μελέτη του, επειδή στο σπίτι υποστηρίζεται η δημιουργική προσέγγιση για την προέλευση της Γης και της Ζωής.

Όπως και σε κάθε άλλο αναγνωρισμένο σχολείο της χώρας ακολουθείται το εθνικό πρόγραμμα σπουδών το οποίο περιλαμβάνει το θέμα της Εξέλιξης και το οποίο βασίζεται σε μια σύγχρονη επιστημονική αντίληψη.

Βοηθήστε τον διευθυντή του Λυκείου να προετοιμάσει μια απάντηση προς τους γονείς που να δείχνει ότι από την μια σέβεται τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις αλλά ταυτόχρονα να μην έρχεται σε σύγκρουση με την εφαρμογή του εθνικού προγράμματος σπουδών.

Η έκταση της επιστολής θα μπορούσε να είναι 250-500 λέξεις. Προσπαθήστε να είστε ευγενικοί και να χρησιμοποιήσετε όσο το δυνατόν περισσότερες επεξηγήσεις για να δικαιολογήσετε την απόφασή σας.